• ELEMENT: DRZEWO
• PORA ROKU: WIOSNA
• POGODA: WIATR
• KOLOR: ZIELONY
• ORGAN YIN: WĄTROBA
• ORGAN YANG: PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY
• SMAK: KWAŚNY
• ZMYSŁ: WZROK
• GŁOS: KRZYK
• EMOCJE: ZŁOŚĆ, GNIEW

Dodatnie właściwości DRZEWA to: dynamika, aktywność, kreatywność, elastyczność umiejętność podejmowania decyzji, wola, energia. Ujemne właściwości to: sztywność, sztywne poglądy, blokada, apatia, otępienie, drażliwość agresywność.

Przemiana DRZEWA symbolizuje wiosnę, przebudzenie energii dynamikę i siłę twórczą dążącą do przodu. „DRZEWO czyni człowieka elastycznym i twórczym, dzięki niemu człowiek odnajduje własną drogę życia. Ma określone plany i jest konsekwentnym w działaniu, aby je zrealizować. Cechuje go zdolność do znajdowania rozwiązań w obliczu przeszkód. Element ten potrzebuje wolności i niezależności. Blokada DRZEWA to wpadanie w złość z byle powodu i nadmiar agresji. Mądrość na poziomie Elementu Drzewa polega na zachowaniu wewnętrznego spokoju i wysokiego stopnia samoświadomości w obliczu niesprzyjających sytuacji życiowych.

W medycynie chińskiej wątroba i pęcherzyk żółciowy to para narządów tworzących razem Przemianę DRZEWA, przyporządkowaną wiośnie. Właśnie wtedy wątroba zasilana jest najwyższą ilością energii i jest najbardziej podatna na uzdrawianie (w tym okresie najlepsze efekty przynosi detoks, głodówki i oczyszczanie całego organizmu). Element DRZEWA to kolor zielony, który dominuje w przyrodzie wiosną. Dlatego zielone i kwaśne owoce i warzywa wzmacniają wątrobę.

W wielu kulturach wątrobę uważa się za „miejsce deszczu”. „Dom duszy”. Utrzymuje ona zarówno fizyczną jak i emocjonalną równowagę ciała. „Jak zaczniesz wiosnę, taki będzie rok Jak zaczniesz poranek, taki będzie dzień”.

Wiosną przyroda znów się ożywia, następuje wielkie przebudzenie. Człowiek powinien dostosować do tej sytuacji swoje nawyki: późno chodzić spać, a wcześnie wstawać, zażywać ruchu na świeżym powietrzu oraz nosić luźne, wygodne ubrania.

Również myśli powinny być przychylne dla wzrastania: w księdze HUANGDI NEIJING napisano: „Pozwolić żyć i nie zabijać, dawać i nie zabierać, nagradzać i nie karać”. Stawianie oporu temu powszechnemu procesowi lub blokowanie go ma zły wpływ na wątrobę, gdyż w okresie wiosennym jest ona narządem dominującym i odpowiada za QI wzrastania. „Kto wiosną nie dba o DREWNO ten odbiera pożywienie letniemu Ogniowi. Gdy zaś Ogień nie płynie, latem mogą powstać choroby spowodowane zimnem”.

Zadaniem wątroby jest oczyszczenie ciała ze złogów i toksyn, a w tym celu musi ona funkcjonować bez przerwy. Długo tłumiony gniew przeszkadza jej w działaniu, powodując w organizmie niedrożność w przepływie QI i zastoje. I odwrotnie: gdy wątroba pracuje bez przeszkód, czujemy się bardzo dobrze. Według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej między czynnością wątroby, a stanem psychicznym istnieje bezpośrednie psychiczne oddziaływanie. Z resztą w zachodniej kulturze mówi się, że coś mu „leży na wątrobie”. Zły humor wywiera z kolei niekorzystny wpływ na inne narządy i osłabia siły obronne. Dlatego osoby cierpiące na chroniczne dolegliwości wątroby, podwyższone ciśnienie lub depresję często doświadczają na wiosnę zaostrzenia choroby. Z tego powodu wiosną jest wskazana dbałość o równowagę psychiczną: należy hamować gniew i wściekłość, żeby nie zaszkodzić wątrobie. Nasz stan ducha powinien być otwarty i pogodny. Jest to tym bardziej ważne, że może nas dopaść zmęczenie wiosenne. Nie jest to tylko uniwersalna wymówka, lecz zjawisko o podłożu jak najbardziej medycznym. Jedna z jego przyczyn tkwi w tym, że w skutek ocieplenia pogody wzmaga się ukrwienie naczyń włosowatych znajdujących się pod skórą. W rezultacie przejściowo zmniejsza się ilość krwi dostarczanej do mózgu. Wynikający z stąd niedobór tlenu sprawia, że człowiek staje się senny, oklapły, otępiały i traci chęć do działania. Ba, według chińskiego przysłowia stan taki może potrwać cały rok: „Wiosną jestem senny Jesienią zmęczony Latem raz po raz ucinam sobie drzemkę A trzy miesiące zimy najchętniej bym przespał”.

U osób dotkniętych zmęczeniem wiosennym występują często następujące objawy: zaburzenia snu, fale gorąca połączone z poceniem się, zaczerwienienie języka, suchość w ustach, wypadanie włosów, kłopoty z pamięcią i rozdrażnienie. Wszystko to według T.M.C spowodowane jest brakiem YIN. Jako środek zaradczy zaleca się właściwe odżywianie i odpowiedni tryb życia.

Należy unikać pokarmów energetycznie gorących i ciepłych, takich jak: jagnięcina, ostre przyprawy, potrawy smażone w głębokim tłuszczu i grillowane, alkohol oraz popularny zimą „ognisty kociołek”. Równoważąco działa o tej porze roku żeń-szeń amerykański (XIJANG SHEN), dostateczna porcja ruchu na świeżym powietrzu i głębokie oddychanie (QI GONG) zapewniają mózgowi lepsze ukrwienie i co za tym idzie, większą ilość tlenu.

„Wiosna ma twarz dziecka, zmienia swój wyraz trzy razy na dzień”, mówi chińskie przysłowie. Za tą zmienność odpowiedzialny jest wiatr. Normalnie nie szkodzi on ludzkiemu organizmowi, lecz gdy jest nazbyt kapryśny (m.in.: przeciągi) powstają SHAQI „zatrute strzały”. Według T.M.C całym QI ludzkiego organizmu rządzą płuca.

Płuca łączą mianowicie kanały energetyczne i tworzą połączenie za skórą, która otoczona jest ochronnym płaszczem Qi (WEI QI). Otóż wiatr może naruszyć ów ochronny płaszcz, a wtedy wnikają takie czynniki chorobotwórcze, jak zimno, zarazki, pyłki roślin. Szkodzi to płucom oraz płucnej Qi nie pozwalając im należycie wypełniać swoich zadań, co może doprowadzić do gorączki, kataru, kichania, bólu gardła, obłożenia śluzem i dyszącego oddechu – czyli klasycznych objawów przeziębienia. T.M.C wyróżnia trzy charakterystyczne (podatne na uderzenia wiatru) punkty. MING MEN „Brama Życia”, meridianu DUMAI Główny Regulator Tylny, między II i III wyrostkiem kolczystym kręgów lędźwiowych. YAMEN „Wrota Milczenia” zwany również „Jadeitową poduszką” – meridian DUMAI między wyrostkami ościstymi I i II kręgu szyjnego, trzeci punkt Niebiańska Sadzawka” umiejscowiony mniej, więcej 3-4 centymetry za górnymi zębami.

• • Wspomaga przemianę białek, węglowodanów, tłuszczów
• • Wychwytuje i unieszkodliwia różne substancje toksyczne:

• • Syntetyzuje białka we współpracy z trzustką
• • Współdziała z trzustką w utrzymani właściwego poziomu cukru we krwi
• • Produkuje wiele substancji wyjściowych, które wykorzystywane są w procesach budowania komórek i tkanek organizmu
• • Dostarcza krew i energię Qi do mięśni, ścięgien więzadeł i paznokci
• • Dostarcza krew i energię Qi do oczu
• • Odpowiada za zdrowy i głęboki sen
• • Stabilizuje emocje

Mimo, iż wątroba jest narządem o niewiarygodnej sile i zdolności regeneracji (jej aktywność przypada od 1 do 3 rano, dlatego najlepiej regeneruje się w pozycji leżącej) nadmiar toksyn wchłanianych z pożywienia i powietrza może przekroczyć jej wydolność. Kumulują się wtedy w ciele człowieka, a toksyczne środowisko staje się powodem różnych chorób. Ograniczenie funkcji wątroby sprawia, że odpowiedzialne za oczyszczenie krwi stają się nerki. Kiedy w dalszym ciągu nie zostaje odcięty dopływ substancji toksycznych przeciążone są nie tylko wątroba i nerki, ale cały układ immunologiczny. Powstaje wówczas toksemia wewnętrzna, której objawami są powtarzające się bóle głowy, przewlekłe zmęczenie, niedokrwistość, skurcze, alergie, zapalenie i stłuszczenie wątroby.

Głównymi emocjami związanymi z wątrobą są gniew i złość (niszczą wątrobę z szybkością wypicia 0,5l wódki duszkiem). Wątroba i pęcherzyk żółciowy mają skłonność do zastoju, gorąca, niedoborów krwi i soków. Drażliwość i napięcie emocjonalne są wyrazem zastoju Qi wątroby. Regularne spożywanie w małych ilościach produktów przemiany Drzewa, których większość ma naturę chłodną lub zimną doskonale chroni narządy przed nadmiernym gorącem. Kwaśno-zimne produkty osłaniają organizm przed utratą soków. Chińscy mędrcy utrzymują, że wątroba powiązana jest z płaczem. Kiedy odzyskuje zdrowie, zmagazynowany w jej tkankach gniew opuszcza ją w postaci płaczu. Wątroba jako narząd oczyszczający nasze ciało jest metaforą zdolności do utrzymywania czystego i uporządkowanego otoczenia. Ludzie wokół których panuje bałagan, a często sprzątają od święta, cierpią na brak równowagi wątroby, która też jest „zaśmiecona”.

podatność na zmęczenie (wątroba wydziela za mało glikogenu), zawroty głowy, senność, osłabiony popęd seksualny (nawet impotencja), stany gorączkowe, kłopoty z prostatą, skłonności do wypadków. Brak energii Qi w kolanach, ścięgnach i więzadłach, powodujący ich większą skłonność do uszkodzeń. Podatność na stany zapalne i inne schorzenia tego narządu. Osoby o słabej wątrobie błyskawicznie tracą panowanie nad sobą. Nie mają skłonności do tycia. Twarz blada, napięta i pełna zmarszczek, stawy są nadmiernie sztywne. dieta obfituje w tłuszcze (zwłaszcza zwierzęce) rafinowany cukier i sól, oczyszczone ziarna i białą mąkę oraz pokarmy głównie przetworzone z dodatkiem konserwantów. Wątroba staje się wówczas nadmiernie skurczona, przekrwiona i ospała.

obsesja na punkcie pracy tzw. Pracoholizm, uczucie ciężkości w głowie, zawroty głowy i słabe krążenie, nadwyżki energii powodujące parcie w górę, co napina zwieracze i wywołuje hemoroidy oraz problemy z prostatą i jądrami u mężczyzn. U kobiet powoduje problemy z jajnikami, cysty, zapalenia narządów rodnych i napięcia przedmiesiączkowego. U obu płuci występuje napięcie w okolicy brzucha, częste wzdęcia i gazy, a także gnicie tkanek powodujące nieprzyjemny zapach ciała. Nadmiar energii YANG (w tym przypadku mięso) przyciąga YIN (czyli alkohol) i powoduje skłonność do alkoholizmu. Ludzie z nadmiarem YANG wątroby są uparci, ironiczni, nadwrażliwi, agresywni, porywczy i bardzo emocjonalni, często wybuchają gniewem. Dopisuje im apetyt i mają skłonność do tycia. Twarz takiej osoby jest zwykle czerwona. Wątroba z nadmiarem YANG jest bardziej podatna na zapalenie, marskość i raka. dieta bogata w produkty pochodzenia głównie zwierzęcego i alkohol. Typ człowieka „wątrobowego” przejawia się trudnym do przewidzenia zachowaniem (ekstremalne emocje, raz wybuch złości, a za chwilę popadanie w nadmierną wesołość). Są to oznaki nierównomiernego przepływu krwi i Qi, co powoduje ogólne napięcie.

• -Produkty pochodzenia zwierzęcego obfitujące w tłuszcze i cholesterol
• -Żywność rafinowaną i przetworzoną z dodatkami chemicznymi
• -Rafinowany cukier i sól (chlorek sodu)
• -Alkohol
• Nie należy nadużywać leków!

• - WODA (nerki i pęcherz moczowy) zaopatrują w Qi DRZEWO (wątroba i pęcherzyk żółciowy)
• - DRZEWO odżywia OGIEŃ (serce i jelito cienkie)
• - DRZEWO kontroluje ZIEMIĘ (żołądek i śledzionę z trzustką)

W przypadku chorób wątroby należy w codziennej diecie zwiększyć pokarmy z elementu: WODY, DRZEWA, OGNIA. Trzeba jednocześnie zredukować żywność elementu METALU, ale nie całkowicie wyeliminować.

Umiarkowanie kwaśny smak pomaga uzdrawiać wątrobę i pęcherzyk żółciowy, gdyż:

• - Stymuluje krążenie w wątrobie i wzmacnia jej aktywność, eliminuje stagnację,
• - Wspomaga eliminację toksyn znajdujących się we krwi,
• - Zwiększa przepływ krwi oraz Qi przez wątrobę, równoważąc i redukując złość,
• - Wzmaga apetyty i krążenie.

Nadmiar smaku kwaśnego wywołuje określone skutki (skrajności osłabiają organizm)

• - Powoduje skurczenie się wątroby, co uniemożliwia skuteczną eliminację odpadków
• - Wpływa na rodzenie się uczucia złości
• - Pobudza gniew
• - Powoduje niezdolność do akceptacji tego co niesie życie

Bardzo ważne jest dobieranie lekkich i łagodnych pokarmów wzmacniających wątrobę i śledzionę. Zaliczają się do nich ziemniaki, jajka, mięso kurze (ale z naturalnego chowu), wołowina (tatar ma najwięcej enzymów), chuda wieprzowina, ryby, orzeszki ziemne, sezam, miód. Wzmacniające działanie na YIN mają: marchewka, kiełki soi i fasoli mung, tofu, białe grzyby mu-er oraz mięso kacze i królicze. W tym okresie organizm potrzebuje pożywienia o małej zawartości tłuszczu, a bogatego w witaminy i substancje mineralne.

1. Pełne ziarna zbóż (najlepsza jest pszenica i orkisz)
2. Rośliny strączkowe w niewielkich ilościach (zielona soczewica, groch, fasola mung i azuki)
3. Zielone warzywa liściaste (szczególnie brokuły, pietruszka, sałata kapusta) które stymulują wątrobę do otwarcia się na przepływ krwi oraz tlenu
4. Marchewka, buraki i dynia (w tym również soki z tych warzyw)
5. Wodorosty morskie
6. Kiełki
7. Niewielkie ilości kiszonek (mięso, kiszona kapusta, ogórki i inne warzywa)
8. Czarna rzepa, biała rzodkiew i inne rzodkwie
9. Cytryna i grejpfrut
10. Zielone jabłka, wiśnie i pomarańcze
11. Małe ilości olejów tłoczonych na zimno (oliwa z oliwek, olej sezamowy, ostropestowy)
12. Niskotłuszczowe ryby (2 razy w tygodniu)
13. Czosnek – działanie przeciwgrzybiczne, antybakteryjne i wzmacniające odporność
14. Herbatka z mniszku lekarskiego (liście zbierane wiosną) – neutralizuje kwasy i pobudza wątrobę do oczyszczania krwi i usuwania odpadów wraz z żółcią
15. Herbatka z korzenia mniszka i korzenia łopianu (fantastyczne działanie odtruwające)
16. Inne zioła: gorzknik kanadyjski, rozmaryn, tysięcznik pospolity, cykoria, podróżnik, kurkuma, bobrek trójlistny, mięta pieprzowa, karczoch, ostropest!!

„Pęcherzykiem” jest woreczek żółciowy (stąd jego druga nazwa) w którym gromadzona jest żółć. Wydostaje się ona z wątroby dwoma przewodami wątrobowymi połączonymi ze sobą i tworzącymi przewód żółciowy wspólny, który uchodzi do dwunastnicy. Głównym zadaniem P.Ż. jest magazynowanie i zagęszczanie żółci. Żółć jest niezbędna do trawienia i przyswajania tłuszczów. Rozbija większe cząsteczki tłuszczu na mniejsze, jak również udrażnia pracę jelit i zapobiega zaparciom. Wydzielanie żółci jest utrudnione jeżeli:

• - Wątroba jest przeciążona nadmiarem złej jakości pożywienia
• - Wydzielina żółciowa jest zbyt gęsta i zawiera dużą ilość odpadów
• - Znajdujemy się w sytuacjach stresowych

Pęcherzyk jest bardzo wrażliwy na nadmiar tłuszczów i cholesterolu w diecie. Bywa to główną przyczyną powstawania kamieni. Pęcherzyk żółciowy otrzymuje największą ilość energii Qi w godzinach 23:00 – 1:00. Osoby z problemami wątroby i pęcherzyka żółciowego zwykle mają problemy ze snem w godzinach ich maksymalnej aktywności. Pęcherzyk żółciowy odgrywa ważną rolę w podejmowaniu decyzji życiowych, dlatego w TMC nazywany jest organem „Królewskim”. Niezdecydowanie, a także ciągłe zmiany zdania wskazują na brak równowagi tego narządu.

Objawy: niski poziom kwasów żółciowych, złe trawienie, częste rozwolnienia, zawroty głowy, trudności ze spaniem, blada cera, wydzielina oczna, nadkwasota żołądka i nieprzyjemne uczucie na prawo od sploty słonecznego. Ludzie z niedoborem Qi P.Ż. są potulni, nerwowi, łatwo dają się zastraszyć, brak im zdecydowania.

Objawy: białka oczu zabarwione na żółto, gałki oczne wysadzone pod wpływem wewnętrznego ciśnienia, gorzki smak w ustach, bóle barków, sztywne mięśnie, migreny, zaparcia, kłopoty ze spaniem, zbyt aktywne myślenie i planowanie, kiepski apetyt, nadmierne spożycie słodyczy i niechęć do produktów kwaśnych. Ludzie z nadmiarem Yang P.Ż. przyjmują na siebie za wiele obowiązków. Są przesadnie ambitni. Łatwo się denerwują, są niecierpliwi i ciągle się spieszą. Za dużo uwagi poświęcają szczegółom.

Podobnie jak przy uzdrawianiu wątroby Ponadto:

• • Sok jabłkowy (bez cukru i nie pasteryzowany)
• • Sok grejpfrutowy
• • Sok z buraka ćwikłowego
• • Herbata z mniszka
• • Karczoch (sok rozpuszczony w wodzie lub suplementy)
• • Zioła:

• • Oliwa z oliwek extra virgine z pierwszego tłoczenia

O ile w naszych stronach wiosna uchodzi za czas największej aktywności seksualnej, o tyle klasyczne teksty chińskiej sztuki leczenia doradzają umiar. Zbyt duży temperament wiosną działa osłabiająco na organizm, utrudniając dostosowanie się do wahań temperatury, jakie występują o tej porze roku. Szkodliwa jest również wymuszona abstynencja. Dawni medycy wskazują tu rozsądną drogę środka, która zawiera się w pięciu terminach: zabawa (Xi), spokój (Jing), umiar (Huan), zrywanie owoców (cai), tabu, zakazy (Ji). Zabawa oznacza grę wstępną, podczas której partnerzy wzajemnie się do siebie dostrajają. Przed właściwym aktem seksualnym należy uzyskać wewnętrzny spokój – mimo podniecenia, nadmierny pośpiech jest niewskazany. W dawnych księgach napisano: „przedwczesna penetracja jest jak upadek z dużej wysokości, wprowadza chaos w narządach wewnętrznych”. Zachowanie podczas penetracji powinno cechować się umiarem. Należy znaleźć swój rytm, unikać przesadnych ruchów, głośnego dyszenia i silnego pocenia. Głównym nakazem jest harmonia. Potem następuje „zrywanie owoców”, które oznacza sztukę pobierania Qi od partnera. Wdychamy oddech partnera i przyjmujemy w siebie jego jadeitowy płyn (ślinę i inne płyny ustrojowe). W określonych niekorzystnych warunkach należy się powstrzymać od stosunku płciowego:

• - Podczas silnych wiatrów,
• - Burzy i trzęsienia ziemi
• - W klasztorach i świątyniach
• - Podczas menstruacji lub choroby

Intensywność życia seksualnego powinna być dostosowana do warunków danej pory roku: niewskazany jest seks podczas silnych mrozów i upałów, a także zaćmienia słońca lub księżyca. Jako dalsze przeciwwskazania dla aktywności seksualnej podaje się fizyczne wyczerpanie, upojenie alkoholowe, przejedzenie, skrajne emocje – takie jak wściekłość, troska, żałoba i strach. Jak już wspomniałem, wiosna to czas wielkich porządków – również w organizmie. Dlatego w tym okresie wskazane są wszelakie głodówki, posty, detox i diety oczyszczające nie tylko wątrobę, ale również inne narządy. Ponieważ napisano na ten temat wiele doskonałych książek, ograniczę się jedynie do kilku przepisów i zaleceń dietetyki chińskiej.

• 4 Łodygi selera naciowego
• 1-2 Marchewki
• 1 Duży ogórek
• 1 Garść różyczek kalafiora
• 2 Garść liści szpinaku
• 200g wędzonego tofu
• Olej
• Sól
• Bulion warzywny

Warzywa posiekać na plasterki. Liście szpinaku porwać na małe kawałki. Wędzone tofu pociąć na wąskie paski. Zblanszować seler naciowy i kalafior. Silnie rozgrzać olej na patelni. Najpierw podsmażyć plasterki marchwi, potem dodać ogórek, szpinak i zblanszowane warzywa oraz tofu, po czym dalej smażyć wszystko razem, ciągle mieszając. Posolić, podlać niewielką ilością bulionu warzywnego i poddusić. w kuchni chińskiej, obróbka cieplna, czyli np.: smażenie itp., trwa zwykle bardzo krótko. Nie rozgotowuje się warzyw na papkę.

• 1 pomidor
• 200g mielonego chudego mięsa
• 2 ziemniaki
• 200g tofu
• Olej sezamowy
• Jasny sos sojowy
• Sól

Tofu pociąć w drobną kostkę i krótko zagotować w nieosolonej wodzie, odsączyć i przełożyć do miseczki lub formy do zapiekanki. Posypać odrobiną soli obrane ziemniaki pociąć na długie wiórki o grubości zapałki, zblanszować, a następnie posypać nimi tofu. Na ziemniaczane wiórki wyłożyć mięso mielone i doprawić kilkoma kroplami sosu sojowego i oleju sezamowego. Pomidor posiekać w drobną kostkę, rozłożyć na wierzchu i nieco posolić. Całość gotować na parze przez 10 minut. Jest to potrawa zawierająca dużo białka i witamin, łagodna dla wątroby, wzmacnia odporność organizmu. Kto nie musi przejmować się dietą, może krótko podsmażyć mielone mięso z posiekaną cebulą siedmiolatką i imbirem.

Na dolegliwości wywołane „wiatrowym czynnikiem chorobotwórczym” pomaga rozgrzewająca zupa z kurczaka, łatwa do przyrządzenia.

• 1 kurczak (najlepiej z naturalnego chowu, bez „sterydów”)
• 3 łyżki wina ryżowego
• 2 łyżki sosu sojowego
• 2 grube plastry imbiry
• 1 cebula siedmiolatka, pocięta na kawałeczki o długości 3cm
• Sól

Pociąć kurczaka na kawałki i krótko podsmażyć je w garnku na niewielkiej ilości oleju. Następnie dolać tyle wody, żeby zakryła mięso i dodać pozostałe składniki. Zagotować i utrzymać w stanie lekkiego wrzenia na małym ogniu, aż mięso zmięknie i będzie łatwo odchodzić od kości. Posolić do smaku. Mięso kurczaka oraz wywar oddziałowują ogrzewająco na kręgi czynnościowe śledziony i żołądka tzw. Środkowy Ogrzewacz i wspomagają Qi. Potrawa to działa wzmacniająco i „odżywia” umysł.

Dietetyka chińska jest jedną z kluczowych terapii TMC obok ziół, stanowi potężną „broń” w profilaktyce i leczeniu wielu chorób. Jedną z technik jest tzw.” Kuchnia według Pięciu Przemian”. W Polsce pojawiło się i nadal pojawia się wiele ciekawych książek z tej dziedziny. Jak zwykle „diabeł” tkwi w szczegółach. I tak, może się zdarzyć, że znajdziecie sprzeczne , lub różniące się drobiazgami przepisy. Zwykle dotyczy to natury poszczególnych produktów. Mam na myśli energetykę, czyli produkty o naturze zimnej, chłodnej, neutralnej, ciepłej i gorącej. Różnice wynikają z dużej ilości szkół, rozrzuconych po całych Chinach (a jest to potężny kraj o różnych strefach klimatycznych i czasowych). Dotyczy to również feng shui, sztuk walki i technik terapeutycznych. Największe różnice można znaleźć między dietetyką chińską a japońską makrobiotyką. Pozostanę jednak przy chińskiej wiedzy na temat Pięciu Przemian. Gotowanie służy zintegrowaniu poszczególnych energii w organizmie człowiek. Dzieje się to za sprawą zrównoważonego odżywiania wszystkich organów poprzez pięć smaków. Im więcej smaków występuje w jednej potrawie, tym lepiej odżywione będą narządy. Smaki powinny być tak połączone i zharmonizowane aby żaden z nich nie przeważał. Tak gotowane potrawy wzmacniają i harmonizują funkcje organizmu.

1. Zawieś w swojej kuchni tabelę z informacją do której przemiany należy każdy produkt. Po pewnym czasie większość zostanie zapamiętana.
2. Gotując, dodawaj produkty według cyklu odżywczego zgodnie z ruchem wskazówek zegara np.: METAL – WODA – DRZEWO – OGIEŃ – ZIEMIA. Możesz zacząć od dowolnej przemiany.
3. Narządy Przemiany, w której kończysz gotowanie, otrzymują najwięcej energii Qi. Tak np. kończąc na Przemianie DRZEWA, zasilasz wątrobę i pęcherzyk żółciowy. Można to wzmocnić, zaczynając i kończąc na Przemianie, która wspomaga wybrany przez nas narząd.
   UWAGA:
   Znam osoby, które nie mając pojęcia o badaniu pulsu, a więc o stanie energetycznym organów, zastosowały restrykcyjną! Dietę wg Pięciu Przemian i doprowadziły do przeenergetyzowania poszczególnych narządów, wywołując chaos. Zdrowy rozsądek i wsłuchanie się w potrzeby naszego organizmu to podstawa.
4. Przez wszystkie Przemiany przechodzimy przynajmniej raz i możemy powtarzać je tyle razy ile chcemy, oraz skończyć w dowolnej Przemianie.
5. Po dodaniu każdego składnika zamieszaj potrawę, aby nowa Przemiana połączyła się z poprzednią. Zachowaj niewielkie przerwy, trwające od 2 do 5 minut między Przemianami. Często czas gotowania wymaga dłuższych przerw.
6. W jednej Przemianie możesz dodać kilka składników równocześnie, np. gotując kaszę jaglaną z daktylami – dodaj jednocześnie z Przemiany Ziemi kaszę, daktyle, sklarowane masło i cynamon.
7. Jeżeli zmuszony jesteś wędrować przez wiele Przemian, aby dodać coś, czego jeszcze brakuje potrawie, to przechodź przez poszczególne Przemiany dodając bardzo małe ilości danego składnika (może się powtarzać).
   Na przykład gotujesz zupę porową:
   • - Ogień O – wrząca woda, tymianek
   • - Ziemia Z – sklarowane masło
   • - Metal M – pokrojone pory, płatki owsiane
   • - Woda W – sól, sos sojowo
   • - Drzewo D – sok z cytryny
   Okazuje się, że zupa jest mało przyprawiona. Przydałoby się trochę pieprzu i ostrej papryki. „Wędrujemy” ponownie z ruchem wskazówek zegara:
   • - O – dodajemy nieco wrzątku
   • - Z – jeszcze odrobina masło
   • - M – i w końcu nieco pieprzu i szczyptę ostrej papryki
   Gotując w ten sposób, doskonalisz intuicję, która po pewnym czasie sama Cię poprowadzi.
8. Nie należy przeskakiwać Przemian, ale możesz cofnąć się o krok.
9. Sztuką jest umiejętność dozowania przypraw. Odpręż się i zdaj się na intuicję.

Więcej szczegółów znajdziesz w książkach o tej tematyce.

• Z – masło śmietankowe (masło naturalne)
• M – czosnek
• W – sól
• D – zielona pietruszka

Utrzyj masło z posiekanym czosnkiem, dodaj szczyptę soli, wymieszaj z posiekaną zieloną pietruszką.

• Z – ½ kostki masła (naturalne, niepasteryzowane)
•    – ½ szklanki drobno posiekanej pokrzywy, kminek
• M – 2 łyżki posiekanego szczypiorku
• W – sól
• D – 2 łyżki podkiełkowanej zmiksowanej pszenicy

Utrzyj masło, dodając drobniutko posiekaną pokrzywę, szczyptę kminku, posiekany szczypiorek, odrobinę soli i na koniec zmiksowaną pszenicę.

• O – 1l. wrzątku, szczypta tymianku, majeranku i lubczyka
• Z – 1 łyżka sklarowanego masła, ok. 6 ziemniaków, 1 pietruszka (korzeń), 20 dkg pieczarek lub boczniaków
• M – 1 średnia cebula, kilka ziaren ziela angielskiego
• W – ok 2 łyżek glonów arame lub hiziki, sól
• D – ok ½ szklanki kiszonego barszczu (ilość zależy od tego, czy jest kwaśny), kilka łyżek kefiru.

Do wrzącej wody dodaj po szczypcie tymianku, majeranku i lubczyka. Wrzuć pokrojoną kostkę z ziemniaków oraz pokrojoną w zapałki pietruszkę. Dodaj łyżkę sklarowanego masła oraz umyte pieczarki. Następnie dołóż pokrojoną drobno cebulę i kilka ziaren ziela angielskiego. Gotuj 20 minut. Glony namocz na kilka minut w zimnej wodzie, po czym wodę odlej i wrzuć je do zupy. Gotuj ok 10 min., następnie dopraw solą i wlej kiszony barszcz. Zagotuj i odstaw. Małą ilość zupy odlej do szklanki, przestudź, dodaj stopniowo kefir, tak aby się nie zważył i wlej do zupy. Życzę smacznego.

Wiosna jest czasem przypisanym wątrobie. Człowiek czuje teraz chęć do życia i energię, gdyż Qi wątroby zwiększa się wraz z narastającym o tej porze roku Yang. Jednak nadmiar Qi wątroby powoduje zaczerwienienie twarzy, nerwowość oraz niekontrolowane drganie kończyn. Dlatego wiosną dbałość o zdrowie polega głównie na regulowaniu kręgu czynnościowego wątroby. Ważna jest równowaga psychiczna, gdyż wątroba reaguje na wszelkie gwałtowne emocje. Klasyczne kompedia TMC radzą unikać w tym okresie dwunastu rzeczy: przesadnego rozpamiętywania, ciągłego myślenia o czymś i namiętnego pożądania czegoś, roztrząsania trudnych spraw, gadulstwa, nadmiernego śmiechu, martwienia się i nadmiernej radości, przesady w zachwycie, wściekłości i miłości, a także nienawiści.

Rozkoszujemy się pierwszymi ciepłymi promieniami słońca, jednak trzeba się liczyć z nawrotami zimnych chłodów. Nie bądźmy w tej kwestii lekkomyślni, gdyż „wiosenny przymrozek powali z nóg nawet wołu”. Otwieranie się porów ciała sprawia, że nagłe ochłodzenia bezpośrednio wnikają do organizmu, co przynosi bardzo szkodliwe skutki. Łatwo w tym czasie o przeziębienie.

Według TMC istnieje ścisły związek między wątrobą a śledzioną. Gdy wątroba jest zbyt silna (nadmiar YANG), to śledziona ulega osłabieniu. Wpływa to negatywnie na czynności trawienne oraz transport płynów ustrojowych, za które odpowiada śledziona. Klasyczne źródła TMC formułują dla tego okresu osiem zasad odżywiania się:

• - Jeść z umiarem
• - Spożywać potrawy łagodne
• - Żywić się w sposób zrównoważony
• - Nie zmuszać się do jedzenia ani picia
• - Nie jeść w stanie gniewu
• - Potrawy nie powinny być ani za zimne ani za gorące
• - Bezpośrednio po jedzeniu nie ruszać się zbyt gwałtownie
• - Po posiłku przepłukać usta, 36 razy zagryźć zęby (lekko uderzać), 36 razy pomasować się wokół pępka, zrobić sobie przechadzkę dla lepszego trawienia, przez 3 minuty patrzeć w dal.

Pastylka ochraniająca wątrobę, działa rozkurczowo, reguluje siły witalne, ułatwia trawienie, uzupełnia i odżywia krew, regeneruje tkanki wątroby. Wskazania: marskość wątroby, chroniczne i przewlekłe zapalenie wątroby oraz inne schorzenia wątroby. Może być również stosowna jako środek profilaktyczny po przebytej żółtaczce.

Tabletki na wypłukanie kamieni żółciowych. Znany polskim pacjentom. Sprawdzona skuteczność wyleczeń w granicach 70%. Likwiduje napadowe bóle (kolki), działa odtruwająco, przeciwwirusowo, rozkurczowo i przeciwbakteryjnie. Przeciwwskazania: nie stosować przy chorej niewydolnej wątrobie, nie podawać kobietom w ciąży.

Ziołolecznictwo w Polsce ma wielowiekową tradycję, a co za tym idzie bogate doświadczenia w leczeniu wielu chorób. To nie prawda! I jedno wielkie kłamstwo!, że zioła są mniej skuteczne niż chemiczne specyfiki farmaceutyczne. Reklamy piorą nam mózg tak jak to robiły i robią służby specjalne na całym świecie. Każdy z was zna na pamięć, jak modlitwę, formułkę „skontaktuj się z lekarzem lub farmaceutą, bo każdy źle stosowany lek zagraża twojemu życiu lub zdrowiu”. Właściwe zrozumienie tego tekstu to zagraża!!! życiu i zdrowiu co potwierdza 80% źle zdiagnozowanych chorób na Zachodzie i śmierć z innego powodu niż choroba, którą rzekomo leczono.

W dawnych czasach zbiorem lub uprawą ziół zajmowali się zakonnicy lub zielarze, zwani znachorami lub w przypadku kobiet wiedźmami. Zatrzymam się na chwilę przy tych nazwach: znachor, wiedźma lekarz. Uwielbiam lekcje profesora Miodka, bo pokazują nam, że ojczysty język to nie tylko slang czy narzędzie bezsensownego gadania. Otóż znachor to osoba, która ZNA się na CHOROBACH. Wiedźma to: kobieta, która MA WIEDZĘ. Niewiasta to młoda dziewczyna, która takiej wiedzy nie ma. Natomiast lekarz to świadczycie usług medycznych, który KAŻE brać LEKARSTWA. Smutne, ale prawdziwe. Wróćmy jednak do ziół. Nie było obojętnym to, w jakim okresie były zbierane zioła. Ogromny wpływ na zbiór ziół miał i ma księżyc. W czasie gdy przybywa księżyca – idzie do pełni, zbiera się część roślin nad powierzchnią ziemi, czyli, liście kwiaty, owoce itp. ponieważ soki idą w górę a razem z nimi energia. Odwrotnie dzieje się, gdy Księżyca ubywa. Soki i energia idzie w dół do korzeni, bulw, kłączy itp. Dlatego zielarzy/zielarki często nazywano czarownicami bo szwendali się po lasach, mokradłach i górach nocą, lub o świcie chcąc zebrać zioła, które miały najwięcej energii. Te praktyki nazywano gusłami, zabobonami i zastąpiono cudowną kolorową pigułką. Oto kilka starych wypróbowanych receptur Ojców Bonifratrów:

• Ziele glistnika 20g
• Koszyczek rumianku 20g
• Liść melisy 20g

Zioła starannie wymieszać. Przechowywać w słoju lub papierowej torbie. 1 łyżkę ziół zalać szklanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem przez 3 minut, przecedzić i pić ciepłe (małymi łykami – bardzo ważne, tak powinno się pić zioła). ½ szklanki kilka razy dziennie.

• Kwiatostan kocanki 20g
• Liść bobrka trójlistnego 15g
• Liść mięty pieprzowej 40g
• Owoc kolendry 25g
• Owoc aminka egipskiego 10g

1 łyżkę ziół zalać szklanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem przez 10 minut. Pić ciepłe 10-15 minut przed posiłkiem 3-4 razy dziennie po ½ szklanki.

• Kora kruszyny 20g
• Liść mięty pieprzowej 20g
• Owoc kolendry 15g
• Ziele glistnika 15g
• Ziele dziurawca 30g
• Ziele ruty 10g

1 łyżkę stołową ziół zalać szklankę wody, zagotować (doprowadzić do wrzenia). Pić 3 razy dziennie przed jedzeniem.

• Ziele dziurawca 100g
• Koszyczek rumianku 100g
• Korzeń mniszka 50g
• Kwiatostan kocanki 50g
• Liść mięty pieprzowej 50g
• Kora kruszynki 20g
• Owoc kminku 20g
• Kwiat bzu czarnego 20g

Zioła wymieszać, wysypać 1 łyżkę ziół na szklankę gorącej wody, przykryć, parzyć na czajniku 20-30 minut, przecedzić i pić małymi łykami 2-3 trzy dziennie między posiłkami. UWAGA: szklanka oznacza jednostkę miary. Zioła najlepiej zaparzać w porcelanowych kubkach stosowanych do parzenia herbaty.

• Kwiatostan kocanki 50g
• Liść pokrzywy 50g
• Kłącze perzu 50g
• Korzeń mniszka 50g
• Ziele drapacza 50g
• Korzeń omanu 50g
• Liść borówki czernicy 50g
• Liść melisy 50g
• Korzeń cykorii 50g
• Liść brzozy 50g
• Kora kruszyny 50g

Zioła starannie wymieszać, przesypać do słoja. Łyżkę stołową ziół zalać szklanką wrzątku, przykryć na 3 godziny, przecedzić lekko podgrzać i pić 3 razy dziennie po szklance 20 minut przed posiłkiem. zawsze robimy świeży napar.

• Ziele rdestu 50g
• Ziele krwawnika 50g
• Ziele dziurawca 50g
• Liść mięty pieprzowej 50g
• Liść bobrka 50g
• Liść jeżyny fałdowanej 50g
• Kora kruszyny 50g
• Korzeń mniszka lekarskiego 50g
• Koszyczek rumianku 50g
• Kłącze perzu 50g
• Owoc róży 50g

Zioła wymieszać, przesypać do słoja lub papierowej torby. 1 kopiastą łyżkę ziół zalać szklanką wrzątku, przykryć i pozostawić na 3 godziny. Następnie przecedzić, lekko podgrzać i pić 3 razy dziennie po szklance 20 minut przed posiłkiem.

Usiądź na podłodze i wyciągnij przed siebie nogi, rozszerzając je maksymalnie szeroko. Złącz dłonie (spleć palce), wyprostuj ramiona ponad głowę. Następnie wykonaj skręt i skłon w lewo i pochyl się tak daleko jak możesz. Spróbuj dotknąć palców stóp wewnętrzną stroną dłoni. Zrób wydech. Wróć do pozycji wyjściowej robiąc spokojny wdech nosem. Teraz wykonaj skłon do prawej nogi. Powtórz ćwiczenie 10 razy na każdą stronę. Skłony i wyprosty wykonujemy wolno, obserwując swój oddech.

Stań w lekkim rozkroku (nogi na szerokości bioder). Ramiona zwisają luźno wzdłuż ciała. Wykonaj spokojny wdech i unieś ramiona przodem, w górę aż znajdą się nad twoją głową. Dłonie skierowane do siebie. Z tej pozycji wykonaj skłon w lewo, najdalej jak to możliwe, wykonując jednocześnie wydech ustami. Ramiona wyprostowane, staraj się nie wychylać do przodu ani do tyłu. Twarz zwrócona do przodu, ciężar prawej ręki musi napinać bok twojego ciała, aż poczujesz mięśnie biegnące do prawej stopy. Wyprostuj się robiąc wdech. Wykonaj dość szybki przysiad na całych stopach, jednocześnie zaciśnij dłonie w pięści i umieść je na swojej talii (pasie) w okolicy bioder. Tułów lekko pochylony w przód. Podnieś się wykonując wdech i powtórz ćwiczenie dla lewej strony ciała. Wykonaj 10 powtórzeń w każdą stronę.

Połóż się na plecach, zegnij kolana przyciągając pięty do pośladków. Postaw stopy płasko i obejmij kostki dłońmi. Wykonaj wdech i jednocześnie unieś miednicę tak wysoko jak potrafisz. Wytrzymaj w tej pozycji 1-2 sekundy i z wydechem opuść miednicę do pozycji wyjściowej. Wykonuj ćwiczenie przez minutę. Na koniec unieś miednicę najwyżej jak możesz, wytrzymaj w tej pozycji 5-7 sekund. Napnij przy tym mięśnie pośladków i brzucha. Potem wróć do pozycji wyjściowej, odpręż się. Wyprostuj kolana i leż na plecach, zamknij oczy i wsłuchaj się w swoje ciało.

W tym ćwiczeniu, jak zresztą w opisanych powyżej, bardzo istotna jest koncentracja – zwiększa ona skuteczność i przyczynia się ściślejszego zespolenia ciała i umysłu. Ćwiczenie należy wykonywać rano (można w łóżku po przebudzeniu) leżąc na plecach pocieramy energicznie dłonie. Prawą rękę kładziemy na wątrobie (z prawej strony pod łukami żebrowymi). Wykonujemy 36 razy nacieranie brzucha ruchem zgodnym ze wskazówkami zegara. Zataczamy koła po całej jamie brzusznej. Następnie powtarzamy wszystkie czynności lewą ręką ale w stronę przeciwną do ruchu wskazówek zegara. Również 36 razy. W PA TUAN JIN to ćwiczenie nosi nazwę „Balsam Brzucha”, ponieważ usuwa dolegliwości wielu organów, które tam się znajdują.

Usiądź na krześle lub na podłodze i na grzbiecie stopy odszukaj punkt zwany „Doskonałym Pchnięciem”, najczulszy punkt na meridianie wątroby. Punkt ten znajduje się między ścięgnami dużego i drugiego palca ok 5 cm od krawędzi błony międzypalcowej. Zlokalizuj go kciukiem lub innym palcem i zastosuj głęboki ucisk powtórzony 10 razy. Wykonaj ten sam zabieg na drugiej nodze. „Doskonały Ucisk” ożywia krążenie energii w organizmie i usuwa zmęczenie. Regularny masaż tego punktu leczy marskość wątroby i inne schorzenia tego narządu. Pomaga na niektóre rodzaje bólu głowy i łagodzi kaca.

Ćwiczenie wzmacnia YIN. Stajemy w rozkroku nogi na szerokości bioder. Kolana lekko ugięte (można ćwiczyć na siedząco). Szyja i głowa powinny się znajdować na przedłużeniu kręgosłupa, wzrok skierowany przed siebie. Rozluźniamy ciało i skupiamy uwagę na wnętrzu podbrzusza – DAN TIAN. Oddychamy powoli i równomiernie, wciągając powietrze przez nos, a wydychając przez usta. Następnie powoli unosimy obie dłonie przed siebie i mocno pocieramy o siebie, aby zrobiły się ciepłe. Przykładamy je na oczy, czujemy przyjemne ciepło przenikające w głąb naszych (zamkniętych) oczu. Teraz rozpoczynamy „mycie głowy” przesuwamy dłonie w dół do żuchwy. Kontynuując ruch przesuwamy ręce w stronę karku, potylic i z powrotem, aż do czoła i oczu. Powtarzamy tę czynność 36 razy. Ponownie pocieramy dłonie i przykładamy je w okolicy podbródka. Tym razem wykonujemy masaż w drugą stronę również 36 razy.

„Czesanie włosów” lekko zgiętymi palcami przypominającymi grabki przesuwamy po skórze głowy od przedniej linii włosów do potylicy. Wszystkie palce uciskają z taką samą siłą – przypomina to drapanie się po głowie. Wykonujemy 40 powtórzeń licząc tam i z powrotem jako jedno powtórzenie. Jest to niezwykle cenne ćwiczenie z PA TUAN JIN (Osiem Kawałków Brokatu) ponieważ na głowie bierze swój początek meridian pęcherza moczowego, pęcherzyka żółciowego i żołądka. Mają tu również swoje zakończenie meridiany jelita grubego, jelita cienkiego, potrójnego ogrzewacza, oraz biegnącego centralnie Głównego Regulatora Tylnego i Głównego Regulatora Przedniego. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej uważa się, że skóra, włosy i paznokcie połączone są z krwią i odzwierciedlają stan wątroby i nerek. Regularne „Mycie Głowy” i „Czesanie Włosów” udrażnia naczynia krwionośne i polepsza ukrwienie głowy. Odżywia też włosy i zapobiega ich wypadaniu, oczyszcza oczy, otwiera uszy, obniża ciśnienie krwi i przeciwdziała zmęczeniu. Ćwiczenie to jest również dobrą profilaktyką przeciwko przeziębieniu i grypie.

Zieleń przyrody pomaga odzyskać spokój i równowagę, większość ludzi na wiosnę zachwyca się młodymi listkami na drzewach. Przez krótką chwilę jest to niepowtarzalna zieleń odradzającej się przyrody. Gdy poczujesz narastające napięcie lub gdy opanuje cię gniew, możesz przywrócić harmonię emocjonalną za pomocą wdychania zielnego światła. Usiądź z prostym kręgosłupem. Zamknij oczy. Oddychaj powoli i spokojnie. Wyobraź sobie Zielone Światło, spływające z góry przez czakrę korony na czubku twojej głowy. Nie martw się, jeśli nie widzisz zielonego światła. Wizualizacja nie oznacza widzieć lecz WIEDZIEĆ! Więc jeśli zaufasz przestrzeni, to zapewniam Cię, że zielone światło będzie płynąć bez względu czy je widzisz czy nie. Najważniejsza jest koncentracja. Przy każdym wdechu wyobraź sobie, że wchłaniasz to zielone światło. Wpływa ono przez głowę i ogarnia całe twoje ciało. Robiąc wdech i wchłaniając zielone światło, powiedz w myślach „wdycham spokój i równowagę”. Wraz z wydechem uwolnij przyczynę swojego napięcia. Ćwicz ok 5 min (można trochę dłużej, ale tylko tyle dopóki sprawia nam to przyjemność. Pamiętaj nadmiar szkodzi tak samo jak niedobór). Na zakończenie jak zwykle jedna z mądrości starych mistrzów. „możesz poruszać się pomału. To wystarczy, aby poruszyć Qi. Najgorszy! Jest bezruch”. 10 minut dziennie jest lepsze niż jeden intensywny trening raz w tygodniu. „kropla drąży skałę”, a więc bądź systematyczny. Pozdrowienia.